Fibrokistik meme hastalığı

Kistler, içi sıvı dolu kesecikler olup süt kanalı bezlerinin genişlemesi sonucunda oluşurlar. (Şekil 1 ). Adetlerle ilişkili olarak kistler büyüyüp küçülebilirler, kendiliğinden kaybolabilirler.

Şekil 1. Fibrokistik meme yapısı

 

Ultrason ile saptanan ince duvarlı basit kistler herhangi bir

belirti vermiyorsa takip gerektirmez. (Şekil 2 )

Ele gelen veya çok ağrılı kistlerdeki sıvı enjektörle boşaltılabilir,

kanlı ise tahlil için patolojiye gönderilir. Şüpheli durumlarda kist

çıkartılabilir.

İçerisinde yoğun bir sıvı ya da solid komponentler bulunan komplike kistler takip edilmeli, gerekirse biopsi ve aspirasyon sitolojisi yapılmalıdır.

 

Şekil 2. Ultrasonda kistin görünümü

 

 

Memede ağrı (mastalji/ mastodini)

Meme yakınmaları nedeniyle doktora başvuran hastaların yarısına yakını meme ağrısından şikayet eder (  Şekil 3 ).

Adet gören kadınlarda, genellikle adetten birkaç gün önce başlayan her iki memede dolgunluk, ağırlık hissi, hassasiyet ve ağrı şeklinde görülür. Adetin başlaması ile bu şikayetler birkaç günde kaybolur.

Bazen ağrı hissi daha belirgindir ve kişiyi rahatsız edici bir hal alır.

Periyodik (döngüsel) karakterde olan bu ağrı koltuk altına ve kola yayılabilir, çoğu kez menapozla birlikte kaybolur.

Periyodik meme ağrısının nedeni kesin olarak aydınlatılamamakla birlikte salgılanan östrojen ve progesteron hormonlarının arasındaki ilişki düzensizliği nedeni ile olduğu düşünülmektedir.

                         

Şekil 3. Meme ağrısı

 

Periyodik olmayan meme ağrısı daha çok 40 yaş üzeri kadınlarda görülür, tek memede, belirli bir bölgededir. Memedeki kistler, fibroadenomlar, süt kanallarındaki genişlemeler (duktal ektazi), yağ nekrozu ve sklerozan adenozis gibi memenin iyi huylu hastalıkları bu ağrıya neden olabilir.

Bazen adetle ilişkisiz olarak, göğüs duvarı veya boyun kaslarından kaynaklanan ağrılar da yansıyan ağrı olarak memede hissedilebilir.

Hormonal değişiklikler (doğum kontrol hapı kullanımı, hormonal bozuklukla seyreden hastalıklar vs. ), psikolojik sebepler ya da aşırı şekerli gıdalar ve aşırı kafein tüketimi de memede ağrı oluşturabilir.

Memede ağrı nadiren kanser belirtisidir, genellikle fibrokistik meme yapısına sahip kadınlarda daha belirgin olarak hissedilir.

Meme ultrasonu ya da mamografi ile ağrı nedeni ortaya koyulmaya çalışılır. Gerekli görüntüleme tetkiklerinde normal dışı hiçbir bulgu saptanmayan hastalarda semptomlara yönelik basit önlemler almak yeterli olur.

 

 

Meme başı akıntısı

Her iki meme başından kendiliğinden ya da sıkmakla, süt rengi ya da yeşil- gri renkli akıntı gelmesine normal durumlarda da rastlanabilir.

5 yıldan fazla doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda her iki memeden şeffaf ( seröz)  ya da süte benzer akıntı gelebilir. ( Şekil 4 ) Bazı kadınlarda menapoz başlangıcında grimsi renkte akıntı gözlenebilir.

Antidepresan gibi ilaçların kullanımı, göğüs bölgesine olan travmalar ya da ameliyatlar da meme başı akıntısına neden olabilen durumlardır.

Ayrıca memenin sıkılması, sağılması, emilmesi gibi eylemler de meme başlarında akıntıya yol açar.

Ultrasonla herhangi bir patoloji saptanmamışsa herhangi bir tedavi gerekmez. Sadece meme başını sıkmamak ve akıntıyı uyarmamak gerekir.

 

          Şekil 4. Meme başı akıntısı

Akıntı tek memeden, tek bölgeden, kendiliğinden geliyorsa patolojiktir. Patolojik akıntı seröz, seröz-kanlı ya da kanlı olabilir.        

Bunun nedeni:

– yüzde 45 duktal ektazi

– yüzde 40 kanal içi papillom

– yüzde 12 kanser ‘dir.

Tanı koymak için Meme Ultrasonu ve/veya Mamografi ya da MR veya duktografi gibi yöntemlerle akıntı gelen kanalın görüntülenmesi gerekir.

Görüntüleme sonucunda buna neden olabilecek bir lezyon saptanmamışsa ve akıntı birden fazla meme bölgesinden geliyorsa hasta takip edilir. Tek bir bölgeden geliyor ve hastayı çok rahatsız ediyorsa o bölge/ kanal cerrahi olarak çıkartılır.

Kanlı akıntının sebebi kanal içi papillom ya da kanser ise cerrahi olarak lezyonlu bölgeyi çıkarmak gerekir.

 

 

Memenin iltihaplı hastalıkları (Mastit)

Emzirmeye bağlı mastit

Emziren annelerde meme başındaki çatlaklardan, yaralardan giren mikropların sütle dolu memede iltihap oluşturmasıdır.

Genellikle tek memede kızarıklık, ağrı, lokal ısı artışı olur  ( Şekil 5 ).  Özellikle bebeğin iyi emmediği ve iyi boşalmayan memelerde görülür.

Ultrason ile meme iltihabının apseleşip apseleşmediği kontrol edilir. Apse yok ise, bebeğe zarar vermeyen uygun bir antibiyotik tedavisi, basit bir ağrı kesici ve pompa yardımı ile sütü tam boşaltmak tedavi için yeterli olabilir, emzirmeye devam etmek gerekir, sütteki bakteriler bebeğe zarar vermez. Mastitte tedaviye erken başlanırsa apseleşme olmadan iyileşme sağlanabilir.

 

Ultrasonda apse varlığı saptanırsa, cerrahi olarak apse boşaltılmalıdır. Benzer şekilde antibiyotik tedavisine başlamak ve sütü boşaltmak gerekir.                                                                                                  Şekil 5. Memede inflamasyon

Apse olmayan memeden emzirmeye devam edilir, apse olan meme pompa ile boşaltılır. Ek olarak emzirme dönemi sona erinceye dek meme başı bakımı ve hijyenine dikkat edilmelidir.

 

Emzirmeye bağlı olmayan mastit

Emzirme dönemi dışında memede oluşan iltihaplardır. Memenin dış kısımlarında gözlenen infeksiyonlar daha çok menapoz öncesi kadınlarda görülür. Genellikle diyabet, romatoid artrit, kortizon kullanımı ve travma ile birliktedir. Ultrason ile apse saptanmazsa sadece antibiyotik tedavisi yeterli olurken, apse saptanması durumunda cerrahi tedavi gerekir.

Meme başı etrafında başlayan infeksiyonlar sigara ile ilişkili genç hastalarda görülür. Sigaranın meme başı ardındaki süt kanallarında tahribata yol açtığı ve mikroplara karşı eğilimi arttırdığı düşünülmektedir.

Meme başı çevresinde tekrarlayan mastit, apse, koyu meme başı akıntısı, meme başının içeri çekilmesi ve iyileşmeyen fistül ile kendini gösterir (=periduktal mastit= kronik piyojenik mastit= plazma hücreli mastit). Süt kanallarının genişlemesi hastalığın başlamasında ilk adımdır.

Bu kanallar içinde salgı birikir, kanal epitelinde ülserleşme ve kanal etrafında iltihaplanma sonucu mastit ve apse gelişir.

Meme başı etrafında kızarıklık, sıcaklık artması ve hassasiyet olur.

Bu apseler antibiyotik tedavisi ile gerileyebilirler, genellikle cerrahi yolla ya da kendiliğinden drene olurlar. Meme başı altındaki apselerin tekrarlama ihtimali fazladır, sigara alışkanlığı devam eden hastalarda genellikle tekrarlarlar. Sık sık tekrarlayan apse ile gelen hastalarda, meme başı ardındaki genişlemiş süt kanallarını çıkarmaya yönelik ameliyat yapılır. Muayene bulgularında ya da görüntüleme tetkiklerinde kanser şüphesi varsa iltihaplı bölgeden mutlaka biyopsi almak gerekir.

 

 

Fibroadenomlar

Kadınlarda memede en sık görüler selim (iyi huylu) kitledir. Genellikle 20-30 yaş arası genç kadınlarda görülürler. Eğer çapı çok küçük değilse, muayene esnasında memede düzgün sınırlı, yuvarlak ya da elips şeklinde, elin altında kolayca kayan bir kitle olarak ele gelir.

Tanı için genellikle Ultrason yeterli olmakla birlikte, mamografi ya da meme MR da yapılabilir.

Aile hikayesi gibi risk faktörleri yoksa, basit fibroadenomlar meme kanseri riskini arttırmazlar, ama muayene bulgusu ve radyolojik bulguları fibroadenomu düşündüren hastaların düzenli aralıklarla izlenmeleri gerekir.

Kompleks fibroadenomlarda;

  • Aile öyküsünde meme kanseri varsa
  • 40 yaş üzeri kadınlarda
  • Büyüme hızı fazlaysa
  • Kitle 2 cm’den büyükse

fibroadenomların mutlaka çıkarılması ve patolojik inceleme yapılması gerekir.

Ergenlik çağındaki genç kızlarda hızlı büyüme gösteren dev fibroadenomlar (>5 cm) gözlenebilir, bunların da cerrahi olarak çıkarılması gerekir.

 

 

Filloides

Tüm meme tümörlerinin {4afad55abffca7d3aedf86a129d7466e5801a675d7c4ae4914d1bf2b466ebca8}1’inden azını oluşturan filloidesler, dev fibroadenomlara benzer. Ancak nüks etmesi ve başka organlara yayılmasıyla fibroadenomlardan ayrılırlar. Daha çok 50-60’lı yaşlarda görülür.

Kesin ayırım cerrahi olarak tüm kitlenin çıkarılması ve patolojik inceleme ile konur.

Filloides tümörler, koltuk altı lenf bezlerine yayılmadığı için bu bölgeye yönelik girişim yapılmaz.

 

 Diğer iyi huylu lezyonlar

  • Lipom
  • Memenin yağ nekrozu
  • İntraduktal papillom
  • Duktal ektazi
  • Adenozis

                                                                     vs